Bala Süleyman Ağa Camii; İstanbul Suriçi Kocamustafapaşa Veledi Karabaş Mahallesi Mevlanakapı Tekke sokağında 1457 yılında İstanbul’un fethinde Topçubaşı görevi olan Süleyman Ağa tarafından inşa ettirilmiştir. Camii Osmanlı Mimarisinin ilk dönem izlerini gösterir. İstanbul fethine katılmış olan askerlere Nimel çeys diye anılırlar. Topçubaşı Bala Süleyman Ağa tarafından kagir bir mescit ve kuyu yaptırılmıştır. Çeşitli dönemlerde çeşitli tamirler geçirdikten sonra Sultan Abdülaziz döneminde daha büyük bir cami yaptırılmıştır. Bu yapıp mimar Sazkar Kalfa başlamış Şeyh Ali Efendi tarafından tamamlanmıştır. Bu yapılan bina kubbeli bir cami ve tevhidhanedir. Bunlara ilave olarak derviş hücreleri, mutfak, kiler inşa edilmiştir. Daha sonra Perestu Kadın Efendi tekkenin yanına mektep, sebil, muvakithane, çeşme ve sebil yaptırmıştır. Bu yapılar 1894 depreminde harap olmuştur. Adile Sultan tarafından yeniden yaptırılmıştır. Yapı tekkelerin kapatılmasından sonra yine harap ve bakımsız bir hale gelmiştir.
MÄ°MARÄ° YAPI
Etrafı çevrili olan dikdörtgen bir avlunun içindedir. Avlunun büyük bir kısmı boştur. Ama büyük bir avludur. Burada bir taşlık vardır. Buradan bir yanında ahşap sundurma olan kagir yapıya geçilir. Burası bir çeşit büyütülmüş bir cemaat mekanıdır. Bu mekan üç yönde pencerelidir. Bu yapı plan olarak ‘’ L ‘’ formundadır. Bu L binasının kısa olan kolu aynı zamanda son cemaat yeridir. Pencereler de metal şebekeler vardır. Cadde tarafına dört iç tarafa üç penceresi bulunmaktadır. Buradan da ana binaya geçilir. Ana bina sekizgen formlu bir yapıdır. Yapının üstü kubbelidir. Kubb sekiz köşeli bir kasnağa oturur. Sekizgenin her köşesinde bir pencere bulunur. Bu da sekiz kubbe penceresidir. Mihrap kesme taştandır. Vaaz kürsüsü ise mermerdir. Minber de aynı dönem işçiliğini gösterir. Sekizgen mekanın bir cephesinde mihrap bulunur. Bir cephesinden ise harime girilir. Geriye kalan harimin altı cephesinde uzun ve yüksek pencereler yapılmıştır. Bu pencereler sivri kemeridir. Ama bu sivri kemerli pencere formu geleneksel Osmanlı mimarinsin dışındadır. Daha ziyade kuzey Afrika tarzıdır. Her pencere üzerinde ise bir dairesel pencere daha bulunur. Alt pencereler metal şebekelidir. Dış cephede zeminden 70-80 cm yüksekliğinde bir silme dolaşır. Aynı silme binanın çatı saçağında da görülmektedir. Plan üzerine olup tek kubbelidir. Bu yapı cami ve tevhidhane şeklindedir. Buranın üstü sekiz köşeli bir Yazılar Şefik Bey, Hazan Rıza Efendi, Kazasker İzzet Efendi’nin eseridir. Sekizgen bina ile dörtgen binanın kesiştiği noktada bir minare bulunur. Minarenin oldukça yüksek bir kürsüsü vardır. Bu kürsü yüksekliği sekizgen binanın çatısına kara çıkmaktadır. Minare kesme taş olup tek şerefelidir. Caminin yanındaki türbede Bala Süleyman Ağa medfundur. Bu bina da yenidir. Karşısında bulunan tekke ise bugün ilkokuldur. Sultan I.Abdülmecit’in eşlerinden Perestu Hanım camiinin karşısına sebil, çeşme, ve muvakkithaneyi 1895’te yaptırmıştır.
Camiler
