Fatih Karagümrük Atik Ali Paşa Camii

Hadım Ali PaÅŸa, veya Atik Ali PaÅŸa, Saraybosna doÄŸumlu olup,1511 yılında Amasya’da vefat etmiÅŸtir. Sultan II. Beyazıt dönemlerinde iki kez sadrazamlık yapmıştır. Saraybosna yakınlarında "Drozgometva" adlı bir köyde BoÅŸnak asıllı olarak doÄŸmuÅŸtur. Ak hadımlardan olup, devÅŸirme olarak eÄŸitimi Enderun'da görmüştür. Babüssaade aÄŸalığı ve bazı beylerbeyliÄŸi görevlerinde bulundu. Sultan II. Beyazıt tahta çıktığı zaman Cem Sultan ayaklanmasında Sultan II. Beyazıt'ın has adamı olarak 1482'de Karaman beylerbeyi yapıldı. Bu görevde iken Cem Sultan ve KaramanoÄŸlu Kasım Bey'in Konya kuÅŸatmasında ÅŸehri baÅŸarı ile savundu. Sonra Semendire valisi ve Rumeli beylerbeyi oldu. Bu görevde iken BoÄŸdan Prensi "Stefan Çel Mare" isyan etmiÅŸ ve Akkerman Kalesi'ni kuÅŸatıp alma giriÅŸiminde idi. Hadım Ali PaÅŸa onun üzerine yürüyüp kaleyi kuÅŸatmadan kurtardı ve Prens'in Lehistan'a kaçmasına neden oldu. Bu seferinden baÅŸarı ile dönünce 1486'da vezir oldu. Bundan sonra Hadım Ali PaÅŸa, 1485–1491 döneminde yapılan Osmanlı-Memluk Savaşı'na katıldı ve bu savaşın son safhasında Osmanlı ordusu komutanı oldu. 1488 yılında devam eden savaÅŸta Osmanlı Ordusu vezir Hadım Ali PaÅŸa komutanlığı altında Çukurova'ya hücuma geçip burayı, özellikle Adana, Tarsus, Anazarva, Sis kalelerini ele geçirdi.  Sonra Venediklilerle yapılan savaÅŸlara iÅŸtirak etti. 1500'de Mora yarımadası ile Navarin, Zantio, Modon ve Koron kaleleri ile Kefalonya ve Ayamavri adalarını aldı. Bunun üzerine ikinci vezir oldu. 1501'de Venedikliler bir baskınla Navarin'i tekrar ele geçirdikleri için bu kale üzerine tekrar gidip Kemal Reis'in denizden desteÄŸi ile geri aldı. Mora valiliÄŸine tayin edildi.

1501'de Mesih Paşa'nın ölümü ile ilk kez sadrazam yapıldı. İki yıl sonra azledilerek yerine Hersekli Ahmet Paşa getirildi. 1506'da ikinci defa sadrazamlığa getirildi ve ölünceye kadar bu görevde kaldı. Nisan 1511'da isyana başlayan Şahkulu İsyanı' nı bastırmakla görevlendirildi. Sivas civarında Çubukova ya da Gökçay mevkiinde yapılan Gökçay Muharebesi'inde Sadrazam Hadım Ali Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu Şahkulu güçlerini yendi ve isyanın bastırılmasını sağladı. Ama sadrazam Hadım Ali Paşa bu muharebede ağır yara almıştı. Sadrazam tedavi için Amasya'ya getirildi fakat tedavisi yararlı olmadı. Kısa bir zaman sonra vefat etti. Naşı Amasya'da bulunan Kurtboğan Türbesi yanındaki Vezir-i Azam Atik Ali Paşa Türbesi'ne defnedildi. Hadım Atik Ali Paşa 24. Osmanlı Sadrazamıdır. Bosna’dan devşirme olarak getirilmiş ve devlet kademelerinde yetişmiştir. Savaşta ilk vurulan ve ilk hadım Osmanlı Sadrazamıdır.

Bu cami Bursa tipi Ulucami planıyla Ä°stanbul’da yapılmış iki camiden biridir. Ulucami tipi denilen plan tipinde ufak kubbelerin yan yana kısa açıklıklarla taşınmaktadır. Bu caminin 6 kubbesi vardır.  Ä°stanbul’da bulunan diÄŸer Ulucami örneÄŸi ise KasımpaÅŸa’daki Piyale PaÅŸa Camiidir. Vasat Atik Ali PaÅŸa, Sultan II. Beyazıt'in sadrazamıydı ve ÇemberlitaÅŸ'ta bulunan Atik Ali PaÅŸa Camii'ni de o yaptırmıştı. Sadrazam Ä°stanbul’da iki camii yaptırmıştır. 1502 yılında yapılmış bu çok eski cami yanındaki kuyudan ötürü uzun zaman Zincirlikuyu Camii olarak anılmıştı. Vasat Atik Ali PaÅŸa Camii'nin yanında bulunan kuyu camiye su tesisatı baÄŸlanmasının ardından kapatılmıştır. Camiinin cadde tarafında kalan ve uzun zaman boÅŸ arazi olarak varlığını devam ettiren bölüm günümüzde çay bahçesi olarak kullanılmaktadır.