Firuz Ağa Camii; İstanbul Suriçi Sultanahmet Divanyolu Caddesine cepheli 1491 tarihinde Sultan II.Beyazıt devrinin Hazinedarı Firuz Ağa tarafından inşa edilmiştir. Cami etrafına yapılan arasta dükkanları günümüze kadar gelememiştir. 1517 yılında Sufi Hayrettin camiye kürsü koydurmuştur. 1648 yılındaki depremde ise cami harap olmuş ve minaresi yıkılmıştır. Cami Sultanahmet’ten başlayan ve Beyazıt’a kadar ulaşan Divanyolu’nun Sultanahmet kısmında kalmaktadır. Divanyolu Caddesinin güney batı bölümünde inşa edilmiştir. Caminin hemen yanında eski İstanbul Adliyesi, bir Bizans rotondası ve Hipodrom bulunmaktadır. Cami Divanyolu Caddesi ile hipodromun kesiştiği noktada kalmıştır. Zamanın bu caddenin genişletilmesi ile diğer binalar yıkılmıştır. Camide tam köşede kalmıştır. Firuz Ağa Camii ilk dönem Bursa ekolunun devamı olarak İstanbul’da bu tür yapılan camilerden biridir.
MÄ°MARÄ° YAPI
Cami Divanyolu Caddesinden alçak bir duvar ile ayrılmıştır. Bu avlu ufak bir alandır. Yol eğiliminden faydalanılarak camiye bir alt kat inşa edilmiştir. Bu katta caminin servis katı ve tuvaletleri olarak kullanılmaktadır. Giriş avlusundan basamaklarla son cemaat yerine çıkılır. Caminin mimari planı çok basit ve düzdür. Cami iç harimi kare bir mekan olup takriben 182 metrekaredir. Harim içi 13.5 X 13.5 metredir. Tek kubbeli ile örtülmüş mekan sekiz noktadan kubbe kasnağı taşınmaktadır. Kubbe sekizgen bir kasnak üzerindedir. Kubbe kurşunla kaplanmıştır. Kubbe kasnağında aydınlatma pencereleri yoktur. Bu ağırlık noktalarının dördü caminin taşıyıcı duvarlarına oturmaktadır. Diğer dört noktada köşe trompları ile çözümlenmiştir. Ufak ebatlı bir camidir. Son cemaat yeri harimden daha basıktır. Son cemaat yeri dört sütunla taşınmaktadır. Son cemaat yerini taşıyan üç yuvarlak kemer bulunur. Bu son cemaat yeri üç kubbe ile örtülmüştür. Caminin harim kotu zeminden epey yüksektedir. Mihrap ve pencere silmeleri beyaz mermerdir. Mimber ve vaaz kürsüsü ahşap ve ozgündür. Mihrap iç kısımlarında, kubbe içinde ve taşıyıcı kemerlerde kalem işi işlemeler görülmektedir. Cami yen cephelerinde yuvarlak kemerli pencereler bulunmaktadır. Bu pencereler altta ve üstte ikişer adettir. Alt pencereler dikdörtgen iken üst pencereler yuvarlak kemerlidir. Çift renkli taşlarla yapılmış olan caminin taç kapısının ortası bir niş gibidir. Camiye giriş bu nişten olmaktadır. Bu giriş kemerinin üstünde döneminin ünlü hattatı Şeyh Hamdullah tarafından yazılmış bir kitabe bulunur.
Osmanlı mimari geleneğinde cami minareleri girişin güneyinde inşa edilir. Ama bu camide minare kuzeye inşa edilmiştir. İstanbul’da kuzeye minaresi yapılmış cami sayısı çok çok azdır. Minare tek şerefeli olup kesme taşla inşa edilmiştir. Minarenin gövde ve kaidesi on altı köşelidir. Camiyi yaptıran Firuz Ağa 1512 yılında vefat etmiş ve türbede medfun iken, 1871 tarihlerinde Divanyolu genişletilmiştir. Bu konuda Sadrazam Fuat Paşa’nın dahli olmuştur. Bu yıkımlar sırasında türbe yıkılmıştır. Mezar avluda bulunan bir lahite kaldırılmıştır.
Camiler
