Göztepe Müşir Mehmet Hayri Paşa Köşkü

Göztepe’den Feneryolu’na doğru giden tren yoluna paralel ilerleyen Hatboyu Sokak, Nadirağa sokak ile buluştuğu noktada kesilir, hattı takip edemez, arada içerisinde büyük ağaçların yer aldığı bir bahçeyi aşamamıştır, orada kesilir. O noktada dönüp Nadirağa sokağa doğru başınızı kaldırırsanız göreceğiniz, büyük yemyeşil ağaçların arasında sivri külahlı cihannüması ve üç katlı, ahşap, beyaz boyalı, bakımlı yapısıyla, Osmanlı’nın Selanik III. Ordu Kumandanı Müşir Mehmet Hayri Paşa’nın Köşkü’dür.

Bina üç katlı ve ahşaptır. Cephelerde ikişer kagir tuğla baca bulunur. Bu bacalar tuğla olduğu için Görüntüye bir zenginlik katar. Yapı normal iki katlı ve çatı arası katıyla üç katlı sayılır. Son derece dik bir kırma kiremit çatıyla kaplıdır. Yapının üç katlı Cihannüma kulesi bulunur. Kulenin üstü sivri bir külah ile kaplıdır. Bu kulenin ikinci katında bir kuleyi dönen bir balkon bulunur. Bir zamanlar, İstasyon Çayırı ve Dr. Rıfat Hüsamettin Paşa Çayırı olarak bilinen iki büyük yeşil alanın ortasında kalan bu küçük adadaki köşkü Müşir Mehmet Hayri Paşa’nın eşi Seniye hanım yaptırtmıştı.

Mehmet Hayri Paşa, 21 Ocak 1897’de Yunanlıların Girit’e çıkarak adayı işgal edip, Yunanistan’a bağlamak istemişlerdir. Ardından da karada Epir ve Teselya’ya girmeleri üzerine Ethem Paşa komutasındaki Osmanlı Ordusunun Yunanlıları yenilgiye uğratmıştır. Teselya Muharebesinde, Fırka Komutanı olarak görev yapmış olan Müşir Mehmet Hayri Paşa Sultan II.Abdülhamit’in takdirine ve itimadına mazhar olmuştur. Birinci Ferik rütbesi ve Fırka Komutanlığı ile Selanik’e tayin edilmiştir. Kısa bir süre sonra da III. Ordu Müşir’liğine tayin olunmuş ve önemli bir nüfuz ve ehemmiyet kazanmıştı.

Mehmet Hayri Paşa, mavi gözlü, sarı sakallı, orta boylu, asabi görünümlü, ciddi ve vakur biriydi. İçki içmeyen, eğlenceye meyletmeyen, doğru yoldan ayrılmayan, iffetine düşkün, çok gayretli, çalışkan ve mutaassıp bir devlet adamıydı. Bir süre Almanya’da bulunmuş, bilgi ve görgüsünü arttırmış, mimarlığa merak salmış ve boyacılık yapmaya başlamıştı.

Ancak, bir asker olarak da fazla muhafazakar ve milliyetçiydi, o sırada gelişen Makedonya’lı milliyetçi direnişçilerine karşı Yıldız Sarayı’nın siyasetini savunmuş ve takip etmiş, direnişçileri milli davaları uğruna savaşan, bu uğurda canlarını fedaya hazır mert bir hasım olarak görmeyip, onları adi haydutlar olarak ele almış, takip müfrezeleri kurdurmuş, köylerde aramalar yaptırıp, şiddet uygulatmış, şüphelenilen komitacıları ahırlara hapsettirerek, hakaretlerle dövülmelerine neden olmuştu. Bütün bu davranışları Avrupa Gazetelerinde yer almış ve Osmanlı aleyhine olumsuz bir etki bırakmıştı. Eski gelenekleri ve merasimi seven Mehmet Hayri Paşa, her Cuma sabahı konağında ziyaretleri kabul eder, sevdiklerine iltifat eder, sevmediklerine yüz vermezdi. Selanik’in Güneydoğu’sunda sahil boyunda çok güzel bir Yalılar mahallesi oluşturmuş, burada yahudi, rum cemaatleri için ibadethaneler, okullar, hastaneler yaptırtmıştır. Köşkün güncel fotoğrafları Özgül Karadeniz tarafından çekilmiştir.