Atik Valide Sıbyan Mektebi; İstanbul Boğazı’nın Anadolu yakasında Üsküdar toptaşı Kartal Baba Caddesi ile Valide İmareti Sokağı'nın birleştiği yapı adasında ve sokağın sağ köşesindedir. Bugün, meşruta olarak kullanılan yapıya çıkmak için evvela Valide İmareti Sokağı'na açılan kesme taş söveli ve kemerli bir kapıdan küçük bir avluya girilir. Kapının sol tarafında ve kaldırımın üzerinde duran bir Bizans sütun başlığı dikkati çekmektedir. Ulu bir çınar ağacının gölgelediği avlunun sol tarafındaki, korkuluğu ve basamakları kesme taş olan bir merdivenden, dershanenin önündeki sahanlığa çıkılır. Bu kısmın bir revak ile örtülü olduğu sanılmaktadır. Dershane kare plânlı olup bir sağır kubbe ile örtülmüştür. Kubbe, dört ana duvara ve düz köşe tromplarına oturtulmuştur. Kirpi saçağı binayı fırdolayı çevirir. Kemerli kapısı üzerinde kitabesi yoktur. İki sıra tuğla, bir sıra kesme taştan yapılan bu klâsik Mimar Sinan yapısı sivri ve düz kemerli pencerelerinden ışık alır. Birçok tadilata uğradığı için sokağa bakan pencerelerinin hepsi kapatılmıştır. Okul, Nurbanu Valide Sultan tarafından Valide-i Atik Camii külliyesinin yaptırıldığı sırada 1583 tarihinde inşa olunmuştur. Mektep, 1928 tarihlerinde faaliyetine son vererek, Toptaşı Cezaevi'ni koruyan Jandarma Bölüğü'nün emrine verilmiştir. Bu sırada çok değişikliğe uğramış ve eski merdiven kapatılarak yenisi yapılmıştır.
Sibyan Mektepleri
