Defterdar Nazlı Mahmut Efendi Sıbyan Mektebi; İstanbul Eyüp Haliç’in güney yakasında eski Defterdar iskelesi karşısında Yavedut caddesinde Kanuni Sultan Süleyman devri defterdarlarından Nazlı Mahmut Efendi tarafından 1541 yılında külliyenin bir yapısı olarak inşa edilmiştir. Hüseyin Ayvansarayi’nin kitabı olan Hadikatül Cevami de:’’ Caminin avlusunda ahşap bir medrese kara tarafında taş mektep bina edilmiştir.’’ Sıbyan mektebi Çömlekçiler arkası sokağına açılan ve bugün olmayan avlu kapısının sol tarafında bulunmakta idi. Bu gün bu yapı yıkılmıştır. Yerinde gece kondular bulunmaktadır. 1766 depreminde bu taş mektep büyük ölçüde zarar görmüştür. Bunun üzerine deniz tarafındaki kapı yanına ahşap olarak inşa edilmiştir. Bu sıbyan mektebi ise yangınlar sonunda yok olmuştur. Günümüze ulaşamamıştır.Külliye kapısında iki kitabe vardır. Bunlardan biri arapça, diğeri farsçadır. Bu kitabelerden caminin 1541 yılında inşa edildiği ortaya çıkar. Camii muntazam kesme taştan yapılmış olup merkezi tek kubbelidir 1766 zelzelesinde epeyce hasar gördüğü için tamir edilmiştir. Minaresi güney cephededir. Caminin banisi Defterdar Mahmut Çelebi Şeyh Hamdullah’ın talebelerinden olduğundan caminin aleminde bir hokka bulunur. Camii ile berber yapılmış olan medrese ve sıbyan mektebinden eser kalmamıştır. Mahmut Efendi 1552 yılında vefat etmiş olup, caminin haziresinde açık bir türbede medfundur. Caminin avlu kapısının sağında 1543 kitabeli bir çeşme bulunur.
Sibyan Mektepleri
