Serasker Rıza Paşa Yalısı; İstanbul Boğazı’nın Anadolu yakasında Vaniköy Caddesine cepheli olarak Sultan Abdülaziz döneminde Maybeyn Başkatibi Mustafa Suphi Paşa tarafından inşa edilmiştir. Mustafa Suphi Paşa 1881 yılında paşa olmuştur. Maarif ve Evkaf Nazırlığı’nda bulunmuştur. Kendisi 1889 yılında vefat etmiştir. Kabri Süleymaniye Camii haziresindedir. Yalının mimari yerleşimi çok değişiktir. Normal yalılar yalı arsasının rıhtımındadır. Bu yalıda yapı sahilden geriye çekilmiştir. Yalı ve rıhtım arasında bir bahçe bulunmaktadır. Sahilde bahçesi olan başka bir yolu bulunmamaktadır. Denizden bakıldığı zaman yalı bir katlıdır. Yapının cadde tarafındaki kısmı ise iki katlıdır. Yapının üst katlarında ise yatak odaları bulunmaktadır.
Yalıya ismini veren Serasker Rıza Paşa Sultan Abdülmecit döneminin müşirlerindendir. Zenginliği, azameti ve halk arasındaki ünü ile Cihan Seraskeri idi. Sultan II. Abdülhamit döneminde serasker ünvanını almıştır. Çeşitli savaşlarda bulunmuş olan Rıza Paşa 1909 yılındaki II. Meşrutiyet sonrası görevinden alınmıştır. Ege Adalarından birine sürgüne gönderilmiştir. Daha sonra Fransa’da yaşamıştır. 1920 yılında İstanbul’a dönmüş ve vefat etmiştir. Döneminde Kadıköy Çarşısından Bahariye’ye kadar uzanan yol Rıza Paşa Caddesi idi. Şimdilerde Serasker caddesi olarak geçmektedir. Paşa’nın mezarı Divanyolu’ndaki Sultan II. Mahmut türbesinin haziresindedir. Paşa’nın oğlu Süreyya Dilmen, Cumhuriyet döneminde Serbest fırkanın kurucusudur. Paşa’nın yaptırdığı Süreyya Plajı ve Süreyya Sineması dönemin önemli gayrimenkullerindendir.
Açık gri renkli ahşap yalı, art nouveau ve arabesk stillerinin karışından olan bir tarzda inşa edilmiştir. Yapının sahile inen merdiveni zarif bir mimari detaydır. Yapının sağ tarafında olan bölüm bahçeye doğru bir çıkmaktadır. Yalının Cihannüması yoktur. Bugünkü yalı eski yalının sadece bir kısmıdır. Boğaziçi yalıları daima selamlık ve harem olarak iki bölümlü olarak inşa edilmiştir. Bu yalıda harem kısmı yandığı için sadece selamlık kısmı kalmıştır.
Anadolu Yakası Yalıları
