Zarif Mustafa Paşa Yalısı; İstanbul Boğazı’nın Anadolu yakasında Beykoz Anadolu Hisarı Körfez caddesi Kanlıca ve Anadoluhisarı arasındaki yalı Berberbaşı Mustafa Ağazade tarafından 1820 tarihlerinde inşa ettirilmiştir. Zarif Mustafa Paşa bu yalıyı 1848 yılında Sultan II. Mahmut’un kahveci başı Kani Mustafa Beyden satın almıştır. Zarif Mustafa Paşa bu yalının dördüncü sahibidir. Zarif Mustafa Paşa Darüşşüra reisliği, Konya ve Halep Valiliği görevlerinde bulunmuştur. Vidin ve Edirne valiliklerinden sonra Anadolu Ordusu Müşirliği yapmıştır.1863 yılında vefat etmiş olup Karacaahmet mezarlığında medfundur. Abdülaziz dönemi devlet ricalinden olan Paşa gerçekten çok kibar bir insandı.
İlk yapıldığında Harem, Selamlık ve Kayıkhane bölümlerinden oluşan ve bugünkünden üç kat daha büyük olan yalı, 1848 yılında Zarif Mustafa Paşa’nın mülkiyetine geçmiş. 1992’ye kadar aynı ailenin fertleri tarafından kullanılmış. Yalı eski bir Bizans manastırının kalıntıları üzerinde yer aldığından Ayazma halen binanın bahçesinde bulunuyor. Paşa’nın damadı Sadık Bey, kayınpederinin sürekli verdiği ziyafetlerden sıkılınca Selamlık ve Kayıkhane olan bölümü satın alıp araya da kocaman bir duvar ördürmüş. Aile Şeyh Talat Efendi’nin akrabasıymış. Sadık Bey’in oğlu Osmanlı mebusu Mehmet Esat Bey yalıda bulunan Hz. Muhammed’in sakalına ait bir teli Anadolu Hisarı’ndaki Fatih Camii’ne hediye etmiş. Bundan sonra halk yalıyı “Esat Bey Yalısı” olarak adlandırmış.
Binanın cihannüması Sakal-ı Şerif’i muhafaza etmek için kullanılmış. 1926’da yalı sakinlerinden Sadiye Hanım’ın düğünü nedeniyle bakımı yapılan bina sarıya boyanınca adı “Sarı Yalı” ya çıkmış. Kurtuluş Savaşı sırasında İstanbul’u İngilizler işgal edince Esat Bey’in oğulları yalıyı Anadolu’ya silah ve mühimmat göndermek için kullanmışlar. Yalının Harem kısmı da İngilizler askerleri için kullanılır kaygısıyla sahipleri tarafından yıktırılmış. Yalı 2000 yılından beri burada oturmakta olan başka bir ailenin mülkiyetinde. Aile Türkiye’nin tanıtımına katkıda bulunmak için elinden geleni yapıyor. Evin zarif hanımefendisi Colin Powell, Oprah Winfrey, Madeleine Albright ve Rus Grand Düşesi Maria Vladimirovna Romanova gibi önemli misafirleri yalıda ağırlıyor.
Yalıda bulunan tarihi Türk hamamı güzel bir mermer işçiliğine sahip ve orijinal haliyle muhafaza edilmiş. Binadaki en önemli kısımlardan biri de kadınların deniz hamamı olarak kullandıkları yer. Bunu evin içindeki kapalı bir havuz olarak düşünün. Mahremiyet dolayısıyla geçmişte denize giremeyen kadınlar evin içindeki bu havuzda yüzerlermiş. Şu anda Kahve Odası olarak kullanılan bu yerin camla kaplı zemininin altında balıklar yüzüyor. Günümüzde akvaryum olan bu havuzun filtre edilmiş suyu Boğaz’dan geliyor.
Anadolu Yakası Yalıları
