BEYOÄžLU SURÄ°YE PASAJI 1908
Beyoğlu Caddesi ile Gönül ve Peremeci sokakları birbirine bağlayan pasaj 1908 yılında inşa edildi. O dönemlerde Gönül Sokak’ın ismi Timoni Sokak idi. Peremeci Sokak’ında ismi Derviş Sokak idi. Suriye Pasajı İstiklal caddesinin Tünel kesiminde Rus konsolosluğunun karşısında üç ana binadan meydana gelir. Bu binalar birbirine sonradan bağlanmıştır.
Pasajı inşa ettiren Abut Ailesi İstanbul’da uzun yıllardır ticaret yapan bir aile idi. Yapıyı 1908 yılında Mimar Dimitri Basiliadis inşa etmiştir. Beyoğlu Caddesi üzerindeki bina, girişi içeren zemin, galeri katı üzerinde dört kat ve geri çekilmiş bir kattan ibarettir. İki kat yüksekliğindeki kemerli giriş kapısının demir şebekesi çok özeldir. Cephenin en önemli özelliği ikinci ve üçüncü kat arasında yer alan Korint başlıklı kolonlardır. Bu kolonlar arsında iki kat boyunca devam ediyor görüntüsü veren pencerelerdir.
Yapının alt katı pasaj ve çarşı olarak üst katlar ise konut şeklinde tasarlanmıştır. 1911 yılında binada tadilat yapılarak bir kısım yer sinemaya çevrilmiştir. İlk ismi Santral Sineması olan salon ikinci vizyon filmleri göstermekteydi. 1925 yılında Şafak, 1928 yılında Cumhuriyet ve Zafer isimlerini aldı. Beyoğlu’nun lüks parfüm kokan, tertemiz sinemalarına göre daha ucuz bir sinema idi. Oldukça eski filmler gösterirdi. 1875’ten 1974’e kadar Fransızca yayınlanan Journal De Stamboul gazetesinin matbaası bu pasajdaydı. Bu gazete tarihimizde yayınlanan en uzun süreli gazetedir. Gazete Fransızca yayınlanmasına karşın yayıncısı John Laffan Hanly isimli bir İngiliz idi. Apoyevmatini isimli Rumca Gazete İstanbul kültür hayatının önemli bir belgesidir. Gazete 1925 yılından bu yana hala burada yayımlanıyor. Bir zamanlar 15.000 olan tirajı bugün 500 adete düşmüştür. Zira gazeteyi İstanbul’da okuyacak Rum kalmadı. Yapıda faaliyet gösteren bir diğer kurum İstanbul Filateli Derneği idi. Başkanlığını Orhan Birand’ın yaptığı pul koleksiyoncular derneği bu pasajın önemli kiracılarından biriydi. 07.00-21.00 arası açık olan Suriye Pasajı, kürkçüleri ve dericileriyle hala ayakta. Tepesindeki çatı lokantası çok meşhurdur.
