BEYOÄžLU HAZZOPULO PASAJI 1871
Beyoğlu İstiklal Caddesi ile Meşrutiyet Caddesi’ni birbirine bağlayan ve ortasında avlu bulunan pasaj 15 Nisan 1871 tarihinde açılmıştır. Sultan Abdülaziz döneminde Rum Ortodoks cemaatinin önde gelen kişilerinden Hazzopulo tarafından yapılmıştır. Pasajın kapısında Hazzopulo yazmasına karşın bazı belgelerde Hacopulo ismi geçmektedir. Hazzopulo’nun Büyük Ada’da bir köşkü bulunmaktadır. Hatta kendisinin Adalar Belediye Başkanlığını yaptığı bilinmektedir. Ortasındaki avlu bu pasajın en güzel yönüdür. Avlunun etrafındaki dükkanlarla bir meydan görüntüsü verir. Yapı Neoklasik üslupta yığma olarak inşa edilmiştir. Avlunun çevresindeki yapılar iki ve dört katlıdır.
Hazzopulo pasajının son 25 yıl içinde adı iki kez değişti. Önce Danışman Geçidi oldu, sonra da Han Geçidi. Pasajın adı 12 Eylül yönetimince atanan belediye başkanı tarafından zararlı bulunarak Danışman Geçidi olarak değiştirildi. Son olarak da Beyoğlu’nda yapılan adres ve numara değişikliği operasyonundan nasibini alarak Han Geçidi’ne dönüştü. Pasajın üç kapısı vardır. Bunlar İstiklal Caddesi’ne, Meşrutiyet Caddesi’ne ve Panayia İsodion Kilisesi’ne açılmaktadır. Caddelere bakan yapılar konut olarak kullanılmıştır. Bu yapıların altından geçerken pasajın üstü kapalıdır.
Pasajın 13 numaralı dükkanı Ahmet Mithat Efendi’nin kurduğu matbaa idi. Namık Kemal’in 1872’de çıkardığı İbret Gazetesi de bu matbaada basılıyordu. 27 gün sonra gazete kapatıldı ve Ahmet Mithat Efendi ile Namık Kemal, Hazzopulo Pasajı’nda tutuklanarak sürgüne gönderildiler. Fakat bu olaydan sonra pasaj Jöntürkler’in buluşma noktası oldu. Büyük şair Ahmet Haşim’in de uğrak yerlerinden biriydi. Şair genelde Acem Lokantasının müdavimi idi. Ayrıca avludaki çay ocağında kahvesini yudumlardı. 1880 yılından itibaren, kuaför Valentin Kardeşler, halıcı Filipoviç, görkemli lokanta ve meyhanesiyle Kamelos, Paris somya ve karyolalarını satan Neyrat, Pera’nın güzel hanımlarına hizmet veren terzi Matmazel Adel, bayan iç çamaşırları satan madam Etienne Touzet, Çin ve Hint mağazası sahibi Hacı Hasan Hindi, ünlü erkek terzilerinden Foskolo, Armao, Barbagalo ve Marengo da uzun bir süre bu pasajın saygın isimleri arasında yerlerini aldılar. Sait Nahum Duhani’nin ve Recaizade Mahmut Ekrem’in eserlerinde söz ettikleri ünlü ayakkabı ve çizme yapımcısı Heral’ın dükkanı Büyük Lüks Kundura Mağazası buradaydı.
Beyoğlu tarihini yazan Behzat Üsdiken, pasajdaki Adam Musiki Mağazası’ndan söz ederken, Türkiye’nin müzik tarihine dair ilginç noktalara değiniyor. 1869 yılında açılan bu mağazanın üst katı, bir dinleti salonuna dönüşmüştü. Dikran Çuhacıyan, 1874’te bu salonu Türkçe opera sahneleyebilmek için sanatçı yetiştiren bir okul haline getirdi. Dönemin müzisyenleri Braun Kardeşler, matmazel Akitodores, Singrus burada resitaller verdikleri bilinmektedir. Daha sonraki yıllarda İstanbul’un ilk oda orkestrası da aynı mekanda dinleyicileriyle buluşuyor. 1890’da, Zoli adındaki sanatçı, burayı yeniden dekore ederek bir tiyatro haline sokuyor. Fotoğrafçı Ara Güler’in babası Dacat Güler’in eczanesi de bu pasajdaydı. Ara Güler, bir yazısında pasajın adının değiştirilmesine hayıflanarak şunları söylüyor: "Hacopulo Pasajı vardı eskiden, şimdi adını değiştirmişler büyük bir ukalalıkla. Bilmem ne pasajı yapmışlar Danışman Geçidi. Benim babamın eczanesi pasajın içindeki 38 numaralı eczaneydi."
Bugün İstiklal Caddesi girişinde konfeksiyon malzemeleri ve aksesuarlar satılmaktadır. Avluda ise iki farklı çayhane hizmet vermektedir. Beyoğlu tarihinde yer alan Madam Katya şapkacısı çok uzun yıllardır pasajın ayrılmaz bir parçası.
