BEYOĞLU CERCLE D’ORİENT PASAJI 1875
Beyoğlu Caddesi adresinde bulunan bu pasaj 1875 yılında inşa edilmiştir. Bu pasaj çıkmaz bir pasaj olup başka bir caddeye bağlanmaz. Yapıyı yaptıran Abraham Paşa dönemin ünlü mimarı Alexandre Vallaury’e yaptırılmıştır.
1870 yangınından sonra Abraham Paşa bu yapıyı yaptırıyor. Abraham Paşa, döneminin en zenginlerinden biri. Beykoz’daki çiftliği Beykoz’dan Riva’ya kadar uzanıyor. Büyükdere’de bir iki tepe sahibi. Ayrıca meşhur iki yatı var. Balığa çok meraklı olduğu için yatlardan biri balıkçılık merakı için yapılmış. Parasının kaynağı Mısır Hıdivinin danışmanlığından geliyor. Daha sonra da Sultan Abdülaziz’in tavla arkadaşlığına kadar gidiyor.
Mimar Alexandre Vallaury bir Fransız ailesinden geliyor. Babasının Cite de Pera’da pastanesi var. Fransa’da mimarlık eğitimi almış. Daha sonra İstanbul’un en güzel binalarını inşa etmiş. Bilinen 20 adet bina tasarlamış. İstanbul Erkek Lisesi, Osmanlı Bankası, Pera Palas, Union Francaise binalarını inşa etmiş.
Büyük bir yapı adasına sahip olan pasaj binası beş katlı. İstiklal Caddesine 45 metre cephesi olan yapının ikinci ve üçüncü katlarda caddeye paralel bir koridor yer alıyor. Tüm odalar bu koridora açılıyor. Beyoğlu caddesine bakan ikinci ve üçüncü katlarda on bir alınlıklı pencere var. Tam ortada ise caddeye bakan bir balkon yer alıyor. İkinci ve üçüncü katları birbirine bağlayan yivli kolonlar var. Bu kolonların hepsinde Korint usulü sütun başlıkları yer alıyor.
Kolonların egemen olduğu ön cephe, ayrıca, rölyeflerle de süslenmiştir. Binanın arka tarafına, cumhuriyetin ilanından sonra, İpek ve melek sinemaları yapıda yer bulmuştur. Sinemalara pasaj içinden girilmekte ve yan sokağa çıkılmakta idi. Pasajda fazla sayıda dükkan yer almaktadır.
Cercle D’Orient bir şehir kulübüdür. Dönemin önemli devlet adamları, iş adamları, bankacılar, Levantenler ve İstanbul’da yaşayan yabancılar bu derneğin üyeleri idi. Gazi Ahmet Muhtar Paşa, Sadrazam Küçük Sait Paşa, şair Abdülhakhamit Tarhan, Prens Aziz, Damat Ferit Paşa, Talat, Enver, Cemal Paşalar derneğin müdavimleri idi. Cemiyetin ilk başkanı İran Büyükelçisi Muhsin Han. Daha sonra sırayla Rusya, Fransa, Avusturya, İtalyan büyükelçileri başkanlık yapıyorlar. Bu düzen 1912 yılına kadar devam ediyor. İşgal döneminde bu cemiyet İngiliz Subayları ve onlara yalakalık edenler tarafından kullanılıyor. Cumhuriyet’in ilanından sonra kulüp Büyük Kulüp ismini aldı. Emekli sandığına ait olan bina son yıllarda başka bir kurum tarafından restore edilmektedir.
Pasaj içinde uzun yıllar hizmet veren saray gömlekçisi Tataryan, Fransız terzi Cotterau, Fransız Modacı Chavin, Rum peruk imalatçısı Stravraki Efendi. Beyoğlu Caddesi’nde tanınan İnci pastanesi şimdi başka bir sokakta hizmet vermektedir.
