BEYOĞLU ÇİÇEK PASAJI 1876
Beyoğlu Caddesi ile Sahne Sokağı birbirine bağlayan pasaj 1876 yılında inşa edilmiştir. Bu binanın yerinde daha evvel Naum Tiyatrosu vardı. 1870 yılındaki büyük Beyoğlu yangınında Naum Tiyatrosu büyük zarar gördü. Naum ailesi tiyatro konusunu sürdürmek istemediler. Rum bankerlerden Hristaki Zografos 1876 yılında bu yapı adasını satın aldı. Buraya pasaj ve apartman yaptırıldı. Bu yapıyı İtalyan mimar Cleanthy Zanno inşa edildi. 1876 yılında yapımı biten binanın altında, o dönemde moda olan, Paris tarzında düzenlenmiş 24 dükkan, üstünde ise 18 lüks daire bulunuyordu. Yapının dış duvarları kagir, kat döşemeleri ise putrelli demirden beş katlı olarak inşa edildi. Dükkanların oluşturduğu pasaja Hristaki Pasajı, binaya ise Cite de Pera adı verildi. Bina daha sonra Sadrazam Küçük Sait Paşa tarafından satın alındı.
Tanzimat döneminde, Sultan Abdülhamit ve Sultan Abdülaziz tiyatro seyretmek için Beyoğlu'nda, İstiklal Caddesi ile Sahne Sokağı'nın kesiştiği köşede yer alan ünlü Naum Tiyatrosu'na gelirlerdi. Verdi'nin "II Trovatore" adlı ünlü operası da, Paris'ten önce İstanbul'da bu tiyatroda sahnelenmişti. Naum Tiyatrosu, sahnelenen İtalyan operaları nedeniyle İstanbul'un ve Avrupa'nın sayılı kültür merkezleri arasına girmiştir.
Pasajın ilk dönemlerinde açılan Acemyan'ın tütüncü dükkanı, Maison Parret ve Vallaury'nin pastanesi, Japon mağazası, Natürel çiçekçisi, Pandelis'in çiçekçi dükkanı, Schumacher'in fırını, Papadopulos'un mücellithanesi, Keserciyan'ın terzihanesi, Yorgo'nun meyhanesi, Sideris'in kürk mağazası gibi işletmeler bu dükkanlardan birkaçıydı. 1908 yılında bina mülkiyetinin Sadrazam Küçük Sait Paşa'ya geçmesiyle birlikte pasaj "Sait Paşa Geçidi" adını almıştır. Mütareke yıllarında ise pasajdaki küçük dükkanlara çiçekçiler yerleşmeye başlamıştır. Ekim Devriminden kaçan beyaz Rus kadınları, baronesler ve düşesler de burada çiçek satanlardan bazılarıydı. 1930 yılında Cite de Pera bir süre çiçek mezat yeri olarak da kullanılmaya başlanınca, Beyoğlu'ndaki çiçekçiler pasaja toplanmış ve pasajın adı Çiçekçiler Pasajı’na dönüşmüştür. 1940'lı yıllardan başlayarak açılan bira ve meyhaneler, bir süre sonra apartman sakinlerini ve çiçekçileri yavaş yavaş başka yerlere taşımış ve geriye sadece çiçek adı kalmıştır. Pasajın ilk meyhanesini açan ise Yorgo Efendi olmuştur.
Beyoğlu Caddesi’nden girişte sağda bulunan büyük mekan çok el değiştirmiştir. 1919 tarihinde bir Rum tarafından Restoran Riç lokantası açılmıştı. Daha sonra burası Kamelya kumaş mağazası oldu. Kumaşçı dükkanının sahibi vefat edince 1921 yılında İtalyan Bakkaliyesi açıldı. İşler iyi gitmeyince bakkaliyenin bir kısmı restoran oldu. Bu lokantanın işleri iyi gidince adı Degüstasyon oldu. Birinci katta ise başkanlığını Haldun Taner’in yaptığı Edebiyatçılar Derneği vardı.
Pasajda 1978 yılında yangın çıktı ve bakımsızlıktan ileri gelen nedenlerle kısmen çöktü. Daha sonra belirli bir kısmı restore edildi. Çiçek Pasajı derinlemesine bir avlu etrafında oluşur ve sola dönüşle Sahne Sokağı’na bağlanır. Restorasyon sonrası avlu üzeri estetik değeri olmayan camekan ile örtülmüştür. Pasajın avluya bakan yüzeylerinde de eklektik üslup hakimdir. Önceleri tekel fıçı biralarının bolca tüketildiği dükkanlar, zamanla bira teneke kutularına girince değişik alkollü içkilerin içildiği meyhanelere dönüşmüştür.
