BEYOÄžLU ELHAMRA PASAJI 1922
Beyoğlu Caddesi No. adresinde 1922 tarihlerinde Şerif Adapazarlı isimli bir işadamı tarafından yaptırılmıştır. Yapının mimarı bilinmemektedir sadece iki mimar ile ilgili rivayetler vardır. Yapının inşa edildiği 1228 metre karelik alan eskiden Cristal Tiyatrosu bulunmaktaydı. Aslında Elhamra Pasajı ismi verilmesine rağmen burası pasaj tanımına uymayan çıkmaz bir pasajdır.
Bu yapı adasında 1827 yılında Fransız tiyatrosu inşa edildi. Bu tesise 1861 yılında bir balo salonu ilave edildi. Bir takım ekler yapıldı. Palais De Cristal ismini aldı. Cristal Tiyatrosu Pera eğlence hayatının en önemli iki merkezinden biriydi. 1906 yılında kapanana kadar 45 sene faaliyette bulundu. Yapı 1920 yılında yıkıldı.
Yapı 1900’lerin başlangıcında moda olan Ulusal Mimari Akımının etkisi ile beş katlı olarak inşa edilmiştir. Binanın yapımında Osmanlı, Selçuklu mimarisinden detaylar kullanılmıştır. Detaylarda ince işçilikler bulunmaktadır. Yapının cephe mimarisi bir sanat eseridir. Yapı beş kemerli bir giriş katına sahiptir. Asma kattan sonra kuzey ve güney yönlerinde iki kat boyunca devam eden Osmanlı cumbaları görünümünde konsollar vardır. Bu kısımların üstünde taç kapılarda görülen alınlık detayları bulunur. Bu Osmanlı etkisine karşın bu konsollarda cephede kullanılan sahte sütunlar tamamen batı etkisidir. Binan en üst katında yunan mabetlerinde görülen bir sekiz sütunun taşıdı bir galeri katı görülür. Bu konuyla alakası olmayan bir Osmanlı saçağı ile sonlanır. Pasajın içerisinin üstü cam bir tavan ile aydınlatılmaktadır.
Pasajın iç cephelerindeki mimari üslup dış cepheyi tekrarlar. Pasajda tuhafiye ve gelinlik ve konfeksiyon mağazaları bulunmaktadır.1960 dönemlerinde burada İstanbul Tiyatrosu bu caddenin en önemli kültür yapılarından biri idi. Tiyatro daha sonra sinemaya dönüştü 1999 yılındaki yangından sonra sinema salonu da kapandı.
