Saraçhane İbrahim Paşa Sebili

NevÅŸehirli Damat Ä°brahim PaÅŸa 1660 tarihinde doÄŸmuÅŸtur. Sultan III. Ahmet saltanatında, 1718-1730 tarihleri arasında sadrazamlık yapmıştır. Ä°smi Lale Devri ve NevÅŸehir ile özdeÅŸleÅŸmiÅŸtir. Enderun'dan yetiÅŸen sadrazamların on üçüncüsü ve Osmanlı sadrazamlarının yüz otuzuncusudur. Ä°ÅŸ bulmak için Ä°stanbul'a gelmiÅŸ ve Eski Saray masraf katibi Mustafa Efendinin tavsiyesiyle 1689'da sarayın helvacı ocağına, daha sonra eski saray baltacıları ocağına kaydolmuÅŸtur. Ä°brahim Efendi hizmetleri ile zamanla yükselip Darüssaade aÄŸasının yazıcı halifesi olarak PadiÅŸahın bulunduÄŸu Edirne'ye gitti. Åžehzade Ahmet'in padiÅŸah olmasından sonra 1703'te Darüssaade aÄŸası yazıcılığına tayin edildi. Bu vazifedeyken padiÅŸahın itimat ve teveccühünü kazandı. Ancak Sadrazam olan Çorlulu Ali PaÅŸa onu Edirne'ye gönderdi. 1715'te Mora Seferine çıkan Veziriazam Silahtar Damat Ali PaÅŸa, Ä°brahim Efendi'yi beraberinde götürdü. Buranın alınmasından sonra da katiplik iÅŸi ile vazifelendirildi. Ä°brahim Efendi, 1716 yılında Avusturyalılarla yapılan Petrovaradin Muharebesi'nde bulundu. MaÄŸlubiyetten ve sadrazam ve Serdari Ekrem olan Silahtar Damat Ali PaÅŸa ÅŸehit olduktan sonra vaziyeti PadiÅŸaha arz etmek üzere bir arıza ile ordu tarafından Edirne'ye gönderildi. Sultan III. Ahmet çok güvendiÄŸi Ä°brahim Efendi'yi geri göndermeyerek birinci ruznameci yaptı. Birkaç gün sonra da 3 Ekim 1716'da sadaret kaymakamlığına tayin etti. Ä°brahim PaÅŸa, ÅŸehit Silahtar Damat Ali PaÅŸa'nin dul kalmış bulunan III. Ahmet'in kızı Fatma Sultan'la 1717'de nikahlanarak Damat oldu. Ä°brahim PaÅŸa'nın teÅŸebbüsleri sayesinde Avusturyalılarla barış yapılmasının kararlaÅŸtırılmasından sonra, 1718'de sadrazamlığa getirilerek Avusturya ile Pasarofça AntlaÅŸması'nı imzaladı. Aynı yıl Venediklilerle de barış yapıldı. Ä°brahim PaÅŸanın on üç yıl süren sadrazamlığı zamanında Ä°ran ile bir kez savaÅŸ yapıldı. Ancak oluÅŸturulan genel barış ortamında devlet bir huzur dönemine girmiÅŸtir. Lale, ÇıraÄŸan, Sadabat ve diÄŸer mesirelerde, helva sohbetleri düzenlenmesi de bu dönemde oldu. Bunun yanı sıra ilk matbaanın tesisi ve sanayi müesseselerinin kurulması onun gayretleri ile gerçekleÅŸti. Ä°brahim PaÅŸa, Eylül 1730'da meydana gelen Patrona Halil Ä°syanı sırasında Sultan III. Ahmet'in heyetiyle birlikte vardığı karar uyarınca öldürülerek cesedi isyancılara teslim edildi. Cesedi paramparça edildi. Devlet iÅŸlerine vakıf, düşünceli, mutedil, kadirÅŸinas, kabiliyetli insanların kadrini bilen bir devlet adamıydı. Damat Ä°brahim PaÅŸa'nın hayır eserleri oldukça fazladır. Bunların başında, zevcesi Fatıma Sultanla beraber Ä°stanbul'da Åžehzade Camii yakınında yaptırdıkları Darülhadis, talebeye mahsus odalar, sebil, kütüphane gelir. Ä°stanbul'un muhtelif yerlerinde çeÅŸme, sebil ve mesire yerleri yaptırmıştır.  Ayrıca Ä°stanbul'da bir çini fabrikası ve çuha fabrikasının yanında Hatayi ismi verilen kumaÅŸ fabrikasının tesisi, Ä°brahim PaÅŸa'nın gayret ve çalışmalarıyla olmuÅŸtur. Lale Devri ile baÅŸlayan park ve bahçelik de bu gayretli sadrazam sayesinde gerçekleÅŸti. Ancak 1730 yılındaki Patrona Halil Ä°syanı'ndan sonra bu bahçeler yakılıp yıkıldı.

Cephe özelikleri olarak mermerden inşa edilmiş olan sebil yapısının çeşme ile ortak ve geniş saçağı bulunmaktadır. Mukarnas başlıklı yarım sütunlarla ayrılan beş saçaklı sebilin pencerelerindeki baklava dövme demir şebekeler rozet ve en üst sıralarında bir sitilize lale motifiyle süslendirilmiştir. Sebil pencerelerinin karekteristik taş kemerlerle biten açıklarının üzerindeki geniş alınlar, ince bir mukarnas sırasıyla ikiye ayrılmış ve alttaki banda beyitler yazılmıştır. Avlunun kuzeybatı köşesinde yer alan sebil yapısı beşgen plan şemasına sahip yığma bir yapıdır.