Nuruosmaniye Külliyesi Sebili; İstanbul Suriçi Çemberlitaş Nuruosmaniye caddesine cepheli Kılıçılar sokak ile Tavuk Pazarı sokakların arasında 1748-1755 tarihinde Sultan I.Mahmut tarafından yaptırılan Nuruosmaniye külliyesinin bir yapısı olarak Mimar Mustafa Ağa’ya inşa ettirilmiştir. Nuruosmaniye Camii, İstanbul’da inşa edilmiş ilk barok özellikli camidir. Çemberlitaş semtinde, Kapalıçarşı girişinde yer alır. Batılılaşma eğilimlerinin mimaride ortaya çıkmaya başladığı bir devirde ortaya çıkan camii ve külliyesi, Osmanlı mimarisinde bir dönüm noktası sayılmaktadır Camiinin yer aldığı alanda daha önce Osmanlı şeyhülislamlarından Hoca Sadettin Efendi’nin eşi Fatma Hatun’un mescidi bulunmaktaydı. Fatma Hatun Mescidi yıkılmaya yüz tutunca I. Mahmut’un emri ile yerine camii inşaatı başlandı. Mustafa Ağa ve yardımcısı Simon Kalfa tarafından gerçekleştirilen inşaat, Sultan I.Mahmut’un ölümünden sonrada devam etti. Üç yıllık saltanat süren kardeşi Sultan III. Osman zamanında “Nur-u Osmani” adıyla tamamlandı. Adını, padişah Sultan III. Osman’dan ve caminin içindeki ışıktan aldığı söylenir.
Cami ile birlikte medrese, imarethane, kütüphane, türbe, çeşme ve sebilden oluşan bir külliye inşa edilmiştir. Çevresindeki birkaç dükkan da külliyeye dahildir. Barok sanatının etkisi kütüphane, türbe, çeşme ve sebilde de görülmektedir. Camiinin güneyinde medrese ve imaret yapıları yan yana bulunur. Medrese, Osmanlı’daki sultani medreselerin sonuncusudur. İmaretin olağanüstü büyük bacaları Nuruosmaniye’nin kent içindeki görsel etkisine katkıda bulunur. Bu iki yapı, günümüzde yatılı bir Kuran kursu olarak kullanılır.
Türbe, Sultan I. Mahmut için inşa edilmeye başlamıştır. Külliye inşaatı tamamlanmadan vefat eden padişah, Yeni Camii’nin avlusundaki, babasının da mezarının bulunduğu Valide Turhan Sultan türbesine gömülmüştür. 3 sene sonra şirpençeden vefat eden Sultan III. Osman’da kendi adının verildiği türbeye gömdürülmeyip babası ve kardeşinin mezarlarının bulunduğu Valide Sultan Türbesine gömüldü. Nuruosmaniye Camii içindeki türbede Sultan III. Osman’dan bir yıl önce hayatını kaybeden annesi Şehsuvar Sultan ile bazı şehzadelerin sandukaları bulunur. Nuruosmaniye Camii Kütüphanesi, Türkiye’de barok tasarımın en özgün örneklerinden birisi kabul edilir. Caminin iç avlusunda iki katlı bir yapıdır. Üst katı kütüphane, alt katı dükkân olarak kullanılır. Birisi okuyuculara, diğeri padişaha ayrılmış iki giriş kapısı vardır. Kütüphanede 5000'den fazla yazma ve basma eser vardır. Nuruosmaniye Sebili, dairesel bir ana mekan ve yanındaki dikdörtgen bir alandan oluşan mermer bir yapıdır. 2003 yılında geçirdiği onarımdan sonra halı satış mekanı olarak kullanılmaktadır.
Sebiller
