Sabuncu Hanı; İstanbul Suriçi Mahmutpaşa Sabuncuhanı Sokağındadır. Kitabesi olmadığından yaptıran ve mimarı bilinmemektedir. İnşaat tarzından 1890 tarihlerinin sonu olarak tarihlendirebiliriz. Bulunduğu arsanın durumundan dolayı muntazam bir planı yoktur. Birbiri ardında iki yapı bloğu şeklinde inşa edilmiş olan bu han iki katlı ve iki küçük avluludur. Sabuncu hanı sokağına bakan blok 29 x 26 m. arkadaki ise 28 x 30 m. bir alanı kaplamaktadır. Sokağa bakan cephesindeki kapı taş kemerli bir açıklık halindedir. Buradan tonozlu bir geçitle avluya geçilir. Giriş koridorunun solundaki merdiven birinci bloğun birinci katına sağdaki merdiven ise ikinci bloğun ikinci katına çıkar. Avlunun etrafındaki revaklar ve avlu günümüzde yapılan ilavelerle bütün orijinalliğini kaybetmiştir. Arkadaki ikinci avlu biraz daha az tahrip olarak günümüze geldiğinden mimarisini anlayabiliyoruz. Binanın ön cephesinde zemin katta penceresiz üst katta ise her mekana bir adet olmak üzere taş söveli dikdörtgen pencereler açılmıştır. Diğer üç cephe etrafındaki binalarla bitişik nizam olduğundan penceresizdir.
HAN MÄ°MARÄ°SÄ°
Osmanlı Ticaret Hanlarının geleneksel bir plan tipi bulunmaktadır. Bu gelenek bu Han yapısında da uygulanmıştır. Arazinin şartlarına göre kare, dörtgen ve yamuk bir avlu etrafında revaklar bulunur. Bu revaklarla dükkanlar arasında koridorlar oluşmaktadır. Başka bir şekilde izah etmek istenirsen koridorun bir yanı dükkan diğer yanı ise avluya bakan balkonlardır. Dükkan denilen hücreler ise 25- 36 metrekarelik mahallerdir. Hanın çevresinde sokaklar bulunursa bu hücrelerden dışarı pencere açılmaktadır. Hanlar genelde arazi ve çevre şartlarına uyularak iki veya üç katlı olarak inşa edilmiştir. Bu revaklar genelde sivri kemer veya yuvarlak kemerlerdir. Son katta ise revakların üstü küçük kubbeler veya tonozlarla örtülmüştür. Çatı örtüsü ise kurşundur. Bugün hanlar büyük çapta harap durumda olduğu için bu özelliklerin büyük bir kısmı görülmez.
Ticaret Hanları
