Kumkapı Surp Asdvadzadzin Kilisesi
Surp Asdvadzadzin Ermeni Ortodoks Kilisesi; İstanbul Suriçi Kumkapı Şarapnel Sokakta Ermeni Patrikhane kilisesi olarak kullanılmaktadır. İstanbul Ermeni Patrikhanesi (Ermenice: Badriarkaran Hayots Bolso), Osmanlı Devleti'nde yaşayan Ermenilerin ruhani ve dünyevi işlerini yönetmek üzere 1461'de Fatih Sultan Mehmet tarafından kurulmuş olan bir kurumdur. Halen Ermeni Apostolik Kilisesi'ne mensup Türkiye Ermenilerinin dini önderliğini yapmaktadır. Patrikhane merkezi İstanbul'un Nişanca’dadır.
İstanbul fethedilmeden önce II. Mehmet teftiş için Bursa'ya gelir ve Bursa Ermenileri Episkoposu Hovagim'i de ziyaret etmek ister. Sultan Mehmet, Hovagim'in odasına aniden girince Hovagim heyacanlanır. Sultan ne yaptığını sorduğunda, Allah kelamı okuyorum diye cevap vererek elindeki İncil'i gösterir. Sultan Mehmet'de Hovagim'den İncil'den rastgele bir sayfa açarak, o sayfayı yorumlamasını ister. Hovagim'in rastgele açtığı sayfa Krallarla ilgili bir bölümdür. Hovagim Sultan'a: "Sultanım siz daha geniş yerler feth edecek ve tüm dünyanın sultanı olacaksınız der. Sultan da "Bu tüm dünyaya Constantinople dahil mi?" diye sorduğunda, Hovagim Ona ne şüphe sultanım? bunun için kitap açmaya ne gerek var?" der. Bunun üzerine sultan, Andım olsun eğer Constantinople'ü fethedersem cematini bu şehre yerleştireceğim ve seni de patrik ilan edeceğim, der.

Fatih Sultan Mehmet İstanbul'u feth ettikten sonra, Rumlara alternatif bir cemaatin olmasını ister. Rumların ilerde meydana getirecekleri problemleri düşünerek ikinci bir yapı kurulmasını istedi. Ermenileri İstanbul'a yerleştirdi. Sultan söz verdiği gibi Bursalı Hovagim'i patrik ilan ederek Rum'lardan aldığı Samatya'da ki Sulu Manastırı Ermenilere patrikhane olarak kullanmaları için Ermenilere verdi. Kilisenin adı Surp Kirkor Lusuroviç olarak değiştirildi. Ermenilerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerde ki bazı Rum kiliseleri de yine Ermenilere verildi. Daha sonra Patrikhane Kumkapı'ya taşındı. Yangınlarıyla meşhur olan bu semtte patrikhane birçok kez yandı fakat 1850'li yıllarda son yangınlarda artık hiç kullanılamayacak hale geldi ve Sultan II. Mahmut'un Kuyumcubaşısı ve başdanışmanı olan Kazaz Artin Amira Bezciyan tarafından patriklik kilisesi ve patriklik binası yeniden inşa edildi.

Ermeni Apostolik Kilisesi

Turan Akýncý Kitaplarý