Ayios Fokas Rum Ortodoks Kilisesi; İstanbul Boğazı’nın Rumeli yakasında Ortaköy Muallim Naci Caddesinde 1719 tarihinde inşa edilmiştir. Ortaköy’ün ilk adı Argion olduğu bilinir. Buradaki ilk kilise Makedonyalı Basileos tarafından 7. yüzyılda yaptırıldığı bilinir. Bu kiliseye zamanla bir manastır ve ek binalar yapılmıştır. Bizans zamanında da hizmet verdiği bilinmektedir. Bundan dolayı semtin isminin Ayios Fokas olarak telafuz edildiği bilinmektedir.
Sultan III. Ahmet döneminde 1719 yılında semtteki büyük bir yangın çıkmıştır. Bu yangında kilisede yanmıştır. Yanan kilisenin yerine padişah fermanı ile aynı yere aynı ebatta bir yeni kilise yaptırılmıştır. Daha sonra 1853 tarihindeki yangında bu kilise ile beraber semtin camisi ve sosyal binalar yanmıştır. Bunun üzerine 1856 yılında Sultan Abdülmecit fermanı ile bir defa daha kilise yapımına izin çıkmıştır. Kilisede naosa girilen kapı üzerinde bu olay ve Abdülmecit’in ismi kitabede yazılıdır. Kilisenin mimarı Savvas Kalfas olarak belirtilmektedir. Kilisenin Çan kulesi metal olarak yapının kuzeyine yapılmıştır.
Kilise büyük bir avlu içindedir. Bu avluya kuzeybatıdan girilir. Yapı malzemesi yontu moloz taşdır. Kilise doğu ve batı ekseninde bazilika planıyla inşa edilmiştir. Çatı olarak iki meyilli kırma çatı kullanılmıştır. Yapı cepheleri son derece düz ve basittir. Orta nef ve yan nefler altı sütunla ayrılmıştır. Batı ekseninde ise çan kulesi bulunur. Kilise Sinop’lu Aziz Fokas adına adanmış tek yapıdır. Aziz Fokas birçok kişinin Hiristiyanlığa katılmasında etkili olmuştur. Buna karşı Hıristiyanlık karşıtı olan İmparator Traianus tarafından kızgın suya atılarak öldürülmüştür.
Rum Ortodoks Kiliseleri
