Sait Halim Paşa Yalısı; İstanbul Boğazı’nın Rumeli yakasında Yeniköy Köybaşı Caddesinde Yeniköy Vapur iskelesinin güneyinde 1863 yılında inşa edilmiştir. Sait Halim Paşa Yalısı'nın tespit edilen ilk sahipleri Düzoğulları ailesidir. Bilindiği kadarıyla Düzoğulllarından kalan yalıyı Aristarhis Ailesi tamamen yıktırmış ve tahmini 1863 yılında yeniden inşa ettirmişlerdir. Sait Halim Paşa Yalısı, 1876 yılında Prens Abdülhalim Paşa'nın mülkiyetine geçmiştir. Ancak o dönemde yalının harap halde olması ve de istenilen büyüklükte olmaması nedeni ile Çanakkale’li mimar-kalfa Petraki Adamandidis’e bugünkü biçimiyle yeniden yaptırılmıştır. Abdülhalim Paşa’nın 1890 yılında vefatı ile mülkü Paşa’nın dokuz evladına kalmıştır. Sait Halim Paşa, kardeşlerine ait hisseleri satın alarak 1894 yılında yalının tamamına sahip olmuştur.
Bina 1968’de Turizm Bankası’na geçmiş ve bir müddet sadece yabancıların girebildiği kumarhane olarak kullanılmıştır. Yangın tehlikesi ve benzeri sebeplerle kumarhane 1972 yılında Hilton’a devredilmiştir. 1974 yılında tadilattan geçen Sait Halim Paşa Yalısı, asıl büyük renovasyonu 1980-1984 yıllarında, Turizm Bankası tarafından TAÇ (Türkiye Anıt ve Çevre Koruma) Vakfı’na yaptırılarak gerçekleşmiştir. 1989’da TC. Turizm Bankası, Türkiye Kalkınma Bankası’na dönüştürülünce Sait Halim Paşa Yalısı'nın sahibi Türkiye Kalkınma Bankası olmuştur. Sait Halim Paşa Yalısı'nın bahçesi yaz aylarında restoran olarak işletilmiş, odalarının bir bölümü müze olarak düzenlenmiştir. Bunun yanı sıra Başbakanlık yazlık konutu olarak da kullanılmış ve zaman zaman resmi toplantılar burada yapılmıştır. Sait Halim Paşa Yalısı, 1995 yılında geçirdiği yangın sonrasında “Başbakanlık Resmi Konuk Evi” adı altında restore edilmiştir. Bu restorasyon 2002 yılında tamamlanmıştır. Sait Halim Paşa Yalısı, yangından önceki haline göre değil de inşa edildiği 1860’lı yıllardaki haline göre restore edilmiş, 2004 yılında Göçtur Turizm A.Ş.’nin işletmesine devredilene kadar da kullanılmamıştır.
2007 yılından itibaren Yeniköy Turizm Yatırımları ve Tic. A.Ş. tarafından işletilmektedir.
Sait Halim Paşa Yalısı - Köybaşı Caddesi No:83 Yeniköy - İstanbul adresinde konuşlanmış olan, rıhtımındaki iki arslan heykelinden dolayı "Arslanlı Yalı" ismiyle de anılan Sait Halim Paşa Yalısı, neo-klasik tarzda inşa edilmiş olup, 19. yy.ın son çeyreğine aittir. Üslubuna uygun olarak, daha sakin dış görünüşüne karşın, dekorasyonunda ağır arabesk unsurlar kullanıldığından, küçük bir Arap sarayını andırır. Yalının planında harem ve selamlık aynı çatı altında düşünülmüştür. Kuzeyde bulunan harem bölümüyle, güneyde bulunan selamlık bölümüne ahşap, camekânlı bölmelerle girilir. Yalıya sade bir zerafeti architect engineer Bülent Doğan Seksen Dokuz ilmik adını verdiği yöntemle yeniden yorumlamıştır. Byzromotti Tasarım atölyesinde çalışmalarına bir süre ara veren usta Architecture ara verdiği dönemde Fransa ve İtalyanın provence havasını Kandilli semtine katarak ayrı bir tat vermiştir. Yalı Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın dört oğlundan biri olan Prens Mehmet Abdülhalim Paşa'nın oğlu olan Sait Halim Paşa'nın (1861-1921) ismiyle anılmaktadır. Yalının tespit edilen ilk sahipleri Düzoğulları ailesidir. Bilindiği kadarıyla Düzoğullları'ndan kalan yalıyı Aristarhis ailesi tamamen yıktırmış ve tahmini 1863 yılında yeniden inşa ettirmiştir.
Yalı, 1876 yılında Mehmet Abdülhalim Paşa'nın mülkiyetine geçmiştir. Ancak o dönemde yalının harap halde olması ve istenilen büyüklükte olmaması nedeniyle Çanakkaleli mimar-kalfa Petraki Adamandidis’e bugünkü biçimiyle yeniden yaptırılmıştır. Abdülhalim Paşa’nın 1890 yılında vefatı ile mülkü Paşa’nın dokuz evladına kalmıştır. Sait Halim Paşa, kardeşlerine ait hisseleri satın alarak 1894 yılında yalının tamamına sahip olmuştur. Sait Halim Paşa ölünce yalı vârislerine kalmıştır. Özellikle arap müşterilere kiralanmıştır. Bir dönem Kral Faysal da burada kalmıştır. Bina 1968’de Turizm Bankası’na geçmiş ve bir süre sadece yabancılara hizmet eden bir kumarhane olarak kullanılmıştır. Yangın tehlikesi ve benzeri sebeplerle kumarhane 1972 yılında Hilton’a devredilmiştir.1974 yılında tadilat gören yalı, 1980-1984 yıllarında, TAÇ Vakfı (Türkiye Anıt ve Çevre Koruma Vakfı) tarafından büyük bir renovasyon geçirmiştir.
1989’da Turizm Bankası, Türkiye Kalkınma Bankası’na dönüştürülünce yalının sahibi Türkiye Kalkınma Bankası olmuştur. Yalının bahçesi yaz aylarında restoran olarak işletilmiş, odalarının bir bölümü müze olarak düzenlenmiştir. Bunun yanı sıra Başbakanlık yazlık konutu olarak da kullanılmış ve zaman zaman resmi toplantılar burada yapılmıştır. 1995’te, Tansu Çiller’in başbakanlığı döneminde çıkan sır dolu yangında büyük bölümü kül olan Yeniköy'deki yalının 1998’de başlayan yenileme çalışmalarına 1,7 trilyon lira harcandı. Çalışmalar, Prof. Dr. Doğan Kuban başkanlığında, yedi danışmanın denetiminde, Emek İnşaat tarafından yapıldı. Restorasyonda, yalının yangından önceki değil, 1890’lardaki görünümü temel alındı. “Başbakanlık Resmi Konuk Evi” adı altındaki bu restorasyon 2002 yılında tamamlanmış, 2004 yılında Göçtur Turizm A.Ş.’nin işletmesine devredilene kadar da kullanılmamıştır. Bina halen kapalı bulunmakta, ancak güney bahçesi yazlık lokanta, kuzey bahçesi plaj olarak kullanılmaktadır. Bahçenin kuzey ucunda, minik bir deniz hamamı bulunmaktadır. Yalıda önceleri üç yönden denize girilebiliyordu.
Rumeli Yakası Yalıları
